DÜNYA AŞI HAFTASI (24-30 Nisan 2019)

Sadece çocukluk çağında değil, yaşam boyu bağışıklama

“Sağlık İçin Aşılanalım, Hep Birlikte Korunalım”

Enfeksiyon hastalıklarından korunmanın ve bulaşıcı hastalıkların toplumda yayılımını önlemenin en etkili ve en güvenli yollarından biri “bağışıklama”dır. Bağışıklama, aşı uygulayarak kişinin bir enfeksiyon hastalığına karşı bağışık hale gelmesini sağlamaktır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, her yıl milyonlarca kişi aşı ile önlenebilir enfeksiyonlar nedeniyle hayatını kaybetmektedir Oysa dünya genelinde aşılama oranlarının artırılmasıyla bu ölümlerin yarı yarıya azaltılması mümkün olacaktır.

Dünya genelinde ölümcül hastalıklar aşılama sayesinde ortadan kalkıyor

19. yüzyıldan beri pek çok bulaşıcı hastalığa karşı kullanılmakta olan aşılar sayesinde çiçek hastalığı tamamen ortadan kaldırılmış, çocuk felci hastalığı ortadan kaldırılma noktasına getirilmiş, aşısı yapılan hastalıkların (Tüberküloz, Difteri, Boğmaca, Kızamık, vb) görülme sıklığında ciddi düşüşler sağlanmıştır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, 1988’de dünya genelinde her yıl 350.000 çocuk felci olgusu görülürken 2018’de sadece 33 olgu görülmüştür. 1963’de kızamık her yıl 2.6 milyon ölüme yol açarken aşılama sayesinde 2000-2017 yılları arasında kızamıktan ölüm %80 azalmıştır. Dünya genelinde 1980’de her 10 çocuktan sadece 3’ü aşılanırken bugün %85’i aşı ile korunabilmektedir. Böylece, bağışıklama sayesinde her yıl milyonlarca kişinin enfeksiyona bağlı ölümü engellenmektedir. Aşılama ile önemli birçok hastalıktan korunmak ve ölümleri azaltmak mümkün olabilmektedir.

Yalnız çocuklar değil yetişkinlerde de ölümler aşıyla önlenebilir

Zatürre ve menenjit gibi ciddi hastalıkların en sık nedenini oluşturan ve hastaneye yatışı gerektiren “invaziv pnömokokhastalığı”nın görülme sıklığı binde bire kadar çıkmakta, özellikle 65 yaş üzerinde bu sıklık daha da artmaktadır. Bu hastalık, dünya genelinde her yıl 1.6 milyon ölüme yol açmasıyla önemli ölüm nedenleri arasında yer almaktadır.

Grip, dünya çapında her yıl 3 ila 5 milyon kişide ciddi seyirli hastalığa ve yaklaşık 500.000’e yakın kişinin ölümüne yol açmaktadır. En çok ölümler 65 yaşın üzerinde görülmektedir.

Her iki hastalık da 65 yaş üzeri erişkinler başta olmak üzere kronik kalp ve akciğer hastalıkları, diyabet ve bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıkları olan erişkinler gibi özel risk gruplarında daha sık görülmekte, daha ciddi seyretmekte ve ortaya çıkan komplikasyonlarla daha fazla ölüme yol açmaktadır. Böylece, erişkin bağışıklaması önem kazanmaktadır. Aşılama sayesinde hastalığın görülme sıklığını, ciddiyetini ve ölümleri azaltmak mümkün olacaktır.

Yaşlanma arttıkça bulaşıcı hastalıklara duyarlık da artıyor

Ülkemizde yaşam süresinin uzaması yaşlı nüfusun artmasına neden olmuştur. Böylece, gerek yaşlanmaya bağlı gerekse kronik hastalıklara bağlı olarak bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla beraber bulaşıcı hastalıklara karşı da duyarlılık artmaktadır.

Bulaşıcı hastalıklara duyarlı özel hasta grupları ortaya çıkıyor

Tıptaki gelişmeler sayesinde daha önceleri ölümcül seyreden birçok hastalık günümüzde şifa ile sonuçlanmaktadır. Transplantasyonlar, medikal cihaz uygulamaları ve kanserlerin tedavi edilebilir hastalıklar halini almasıyla bir yandan iyileşme oranı artarken bir yandan da bağışıklık sisteminin zayıflamasıyla bulaşıcı hastalıklara daha duyarlı özel hasta grupları ortaya çıkmaktadır. Toplumdaki bütün bu değişiklikler bağışıklamada erişkin popülasyonun önemli bir hedef kitle olduğu görüşünü desteklemektedir. Ayrıca, günümüzde çeşitli nedenlerle dünyanın farklı yerlerine yapılan seyahatlerin ve göçlerin artış göstermesi seyahat aşılamasını da gündeme getirmiştir. İlaveten grip ve zatürre gibi solunum yolu hastalıklarına karşı yapılacak aşılar aynı zamanda gereksiz antibiyotik kullanımını da engelleyecektir.

Erişkin yaş grubunda aşılama oranları istenen seviyelerde değil

Son yıllarda başta risk grupları olmak üzere erişkin bağışıklamasına verilen önemde iyileşme olmasına rağmen erişkin ve yaşlılardaki aşılama programları, erişkin aşılama bilinci ve aşıya erişebilirlik maalesef oldukça düşük düzeylerdedir. Oysa çocuklarda başlanan aşılama şemalarının bir devamı olarak erişkinlerde yapılacak düzenli aşılamalarla ve erişkin yaş gurubuna özgü aşılamalarla önemli birçok hastalıklardan korunmak ve ölümleri azaltmak mümkün olabilecektir.

Hedef: “Yaşam Boyu Bağışıklama Programı”

Yaşamın bütünlüğü ve yaşamın her döneminde sağlık hizmeti anlayışı ile sadece çocuklar için değil, bütün yaşam dönemlerini içine alacak şekilde ‘Yaşam Boyu Bağışıklama Programı’ uygulanmalıdır. Çocukluk döneminde başlayan aşılama hizmetlerinin kesintiye uğramadan erişkin ve yaşlılık döneminde de devam ettirilmesi önemlidir.

Aşıyla önlenebilir hastalıklar açısından risk grupları ve bu gruplara yönelik aşı uygulama şemaları yürürlüktedir.

Bu bağlamda Sağlık Bakanlığı aşı ile önlenebilir hastalıklar açısından risk grupları ve bu gruplara yönelik uygulanması gerekli aşı uygulama şemaları yürürlüğe koymuştur. Genişletilmiş Bağışıklama Programı kapsamında risk grubuerişkinlere ücretsiz aşı yapılmaktadır.

Büyük Tehlike: Aşı Karşıtı Söylemlere Dikkat!

Aşı ile toplumu koruyabilmemiz ve bu kazanımların devamını sağlayabilmemiz için bağışıklamanın tüm paydaşlar tarafından kabul edilmesi gerekmektedir. Son yıllarda dünyada olduğu gibi ülkemizde de görülen aşı karşıtı söylemler ve aşı reddi hem çocuklarımızı hem de yetişkinlerimizi ası ile korunabilir hastalıklar açısından risk altında bırakmaktadır. Aşıların birçok yararı bilimsel olarak kanıtlanmış olmasına rağmen, son zamanlarda konu hakkında hiçbir bilgisi ve bilimsel çalışması olmayan bazı kişi ve grupların aşı aleyhinde söylemleri ve tutumları aşı ile korunabilir hastalıklar açısından toplumu risk altında bırakmaktadır.

Kızamık son bir yılda %300 arttı

Dünyanın en bulaşıcı hastalığı olan kızamık, ne yazık ki, aşılamadaki azalmanın sonuçlarını en hızlı ortaya koyan gösterge olmaktadır. DSÖ verilerine göre, 2019’un ilk 3 ayında tüm dünyada görülen kızamık olgularının sayısı geçen yılın aynı dönemine göre %300 arttı. DSÖ, tüm dünyada 2017 yılında kızamıktan ölümlerin sayısını 110.000 olarak açıkladı. Bu korkunç artış aşı karşıtı hareketlerin getirdiği korkunç sonucu ortaya koymaktadır.

Erişkin bağışıklama konusunda farkındalığı arttırma

En önemli amaçlarımızdan biri toplumda erişkin yaş grubunun aşılanma konusundaki farkındalığını artırmak ve doğru bilgilendirilmelerini sağlamaktır. Bu konuda, medyanın desteğine büyük önem vermekteyiz. Bu sebeple bu basın açıklamasında konunun esas muhatabı ve sahibi olan bilim insanlarının açıklamalarına itibar edilmesi ve basın kuruluşlarının bilimsel gerçeklerden uzak haberlere yer vermemesini rica ediyor, “Sağlık İçin Aşılanalım, Hep Birlikte Korunalım” sloganıyla tüm halkımızın ve hekimlerimizin konuya dikkatlerini çekmek istiyor, özellikle risk grubunda yer alan erişkinler için fırsatların değerlendirilmesini ve aşılanmalarına gösterilecek hassasiyetin artmasını bekliyoruz.

Saygılarımızla..

Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD) Erişkin Bağışıklama Çalışma Grubu*

*Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD), Halk Sağlığı Uzmanları Derneği, Türk Geriatri Derneği, Türk Hematoloji Derneği, Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği, Türk Toraks Derneği, Türkiye Aile Hekimleri Uzmanlık Derneği, Viral Hepatitle Savaşım Derneği ve Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu temsilcilerinden oluşmaktadır.