Türkiye EKMUD Geriatrik Enfeksiyonlar Çalışma Grubu'ndan 1 Ekim Uluslararası Yaşlılar Günü Mesajı

Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD) Geriatrik Enfeksiyonlar Çalışma Grubu olarak, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 14 Aralık 1990 tarihinde aldığı kararla ilan edilen ve ilk kez 1991 yılında kutlanan Uluslararası Yaşlılar Günü vesilesiyle, yaşlanan nüfusun sağlık ihtiyaçlarına ve enfeksiyon hastalıklarının bu gruptaki önemine dikkat çekmek istiyoruz.

Yaşlanan nüfus, küresel ölçekte toplumları yeniden şekillendiren en önemli demografik dönüşümlerden biridir. Günümüzde dünya nüfusunun yarısından fazlasında doğumda beklenen yaşam süresi 75 yılı aşarken, 2030 yılına gelindiğinde yaşlı bireylerin sayısının genç nüfusu geride bırakması beklenmektedir. Bu demografik değişim, özellikle demans gibi kronik hastalıkları olan yaşlılar için kapsamlı sağlık, bakım ve sosyal destek hizmetlerine olan talebi önemli ölçüde artırmaktadır.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2024 itibarıyla ülkemizin yaşlı nüfusu (65 yaş ve üzeri) 9,1 milyonu aşarak toplam nüfusun %10,6'sına ulaşmıştır. Bu oran, 2019'dan bu yana %20,7'lik önemli bir artışa işaret etmektedir. Nüfus projeksiyonları, yaşlı nüfus oranının 2040'ta %17,9'a, 2080'de ise %33,4'e kadar yükseleceğini öngörmektedir. Ülkemiz, bu demografik dönüşüm süreciyle birlikte "yaşlanan bir toplum" olma yolunda hızla ilerlemektedir. Bu süreçte en yüksek yaşlı nüfus oranına sahip illerimiz sırasıyla Sinop, Kastamonu ve Giresun olurken, her dört haneden birinde en az bir yaşlı bireyin yaşadığı tespit edilmiştir.

Bu demografik değişim, yaşlı bireylerin sağlık, bakım ve sosyal destek hizmetlerine olan talebini önemli ölçüde artırmaktadır. Yaşlı bireylerde bağışıklık sisteminin zayıflaması, kronik hastalıkların yaygınlığı ve çoklu ilaç kullanımı gibi faktörler, enfeksiyon hastalıklarını bu grubun en önemli morbidite ve mortalite nedenleri arasına sokmaktadır.

Günümüzde, bilimsel araştırmalar immünosenesans (bağışıklık sisteminin yaşlanması) ve kronik hastalıkların, yaşlı bireylerde enfeksiyon hastalıklarının morbidite ve mortalitesini (hastalık ve ölüm oranlarını) önemli ölçüde artırdığını göstermektedir. Bu bağlamda, aşılar yaşlıların enfeksiyonlara karşı korunmasında en etkili araçlardan biri olmaya devam etmektedir. Özellikle zona, grip (influenza), solunum sinsityal virüsü (RSV), COVID-19 ve pnömokok hastalıklarıgibi sık görülen ve ciddi sonuçlar doğurabilen enfeksiyonlara karşı geliştirilmiş, yaşlılara uygulanabilecek aşılar mevcuttur. Bu aşılar, antijen konsantrasyonunu artırarak veya adjuvan (bağışıklık tepkisini güçlendiren madde) kullanarak yaşlı bireylerde daha güçlü bir bağışıklık yanıtı sağlamayı hedeflemektedir. Ancak, uluslararası düzeyde aşı politikalarında önemli farklılıklar göze çarpmaktadır. Özellikle Avrupa ülkeleri ve ABD'deki öneriler, aşının uygulanacağı yaş, doz sayısı, aşılama takvimi ve aşının zorunlu olup olmadığı gibi konularda çeşitlilik göstermektedir. Bu durum, yaşlı popülasyonun korunmasında bir standart eksikliğine yol açmaktadır. Güncel bir makale*, özellikle RSV ve pnömokok aşılamasına ilişkin bu farklılıkların giderilmesi için Avrupa'da ortak bir strateji geliştirilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Nitekim, 2023 yılında vefat eden yaşlıların %40'ının dolaşım sistemi hastalıkları, %16,4'ünün ise solunum sistemi hastalıkları nedeniyle hayatını kaybettiği görülmektedir.

Uluslararası Yaşlılar Günü, yaşlı bireylerin toplumumuza, ailelerimize ve yaşamlarımıza yaptıkları değerli katkıları takdir etmek için önemli bir fırsattır. Bu özel gün aynı zamanda, yaşlıların onurlu bir şekilde yaşayabilmesini sağlamak adına herkesi kapsayıcı politikalara ve uygulamalara yönelmeye teşvik etmektedir. Yaşlı bireylerin sağlık hizmetlerine erişiminin kolaylaştırılması, enfeksiyonların önlenmesine yönelik aşılamanın önemi ve bilinçlendirme çalışmalarının artırılması, sağlık çalışanlarının geriatrik enfeksiyonlar konusunda sürekli eğitimine olanak sağlanması, yaşlı sağlığının korunmasında atılacak en önemli adımlardandır.

EKMUD Geriatrik Enfeksiyonlar Çalışma Grubu olarak, yaşlı bireylerin enfeksiyon hastalıklarına karşı korunması ve tedavisi konusundaki bilimsel çalışmaları desteklemeye devam edeceğimizi kamuoyuna saygıyla duyururuz. Bu vesileyle, tüm yaşlılarımızın sağlıklı, huzurlu ve onurlu bir yaşam sürmesini temenni ederiz.

Saygılarımızla,

Türkiye Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD)
Geriatrik Enfeksiyonlar Çalışma Grubu